Тарих жолдары: Аманғазы Жұмағалиұлы БАЙМҰХАМБЕТОВ, зейнеткер, инженер
Мен Жамбыл ауданы, Меркі ауылында дүниеге келдім. 1967 жылы Алматы қаласына қоныс аударып, сол жылдың 12 қыркүйегінен зейнеткерлікке шыққанға дейін 1-ЖЭО-да жұмыс істеді. 2-ші разрядты электромонтер болып бастап, цех бастығы болып қызмет атқарды. 1985 жылы отын көлігі бөліміне ауысып, отынмен қамтамасыз ету саласында 29 жыл қызмет еттім. Зейнеткерлікке шыққан соң да жылу электр орталығында тағы 5 жыл жұмыс істедім.
Мен станцияға алғаш келгенімде мұнда қазандықтар мен турбиналар әлі жұмыс істеп тұрды. Қатты отынмен жұмыс істеу – бұл шығарындылар мен көмір шаңы: мұржаның астында тұру мүмкін болмады, ал тұрғындар қара шаңға байланысты станцияға үнемі шағымданды.
Бұрын жаңа қазандықтарға дейін көмір қоймасы 200-250 тоннаға есептелген. Менің кезімде 10-шы және 13-ші қазандықтар салынды. Қазандықтар салынған кезде қосымша көмір сақтайтын орын болмады. Сондықтан қыста да көмір дайындай бастады. Бірақ станция бұған бейімделмеген. Ал содан кейін 1996 жылы Алматы энергетика кешенін сатып алған бельгиялықтар мұздатылған көмірді жылыту үшін жылыжай жасады.
Пойыз Қарағанды мен Екібастұздан келді, онда үлкен блоктар тиелген. Оның үстіне көмір жолда сығымдалып, станцияға түсіру мүмкін болмады. Жылыту, жаншу, түсіру керек еді… Сонда ғана жемге жіберуге болатын. Жұмыс ауыр болды, бізге қысым қатты болды…
Содан кейін бұл үшін жауапты арнайы құрылым – Отын қабылдау және түсіру орталығы құрылды. Бұл 2024 жылы құрылғанына 26 жыл толатын жеке бөлім. Бұған дейін бұл қызмет станцияның ішінде болған. 1997 жылы бельгиялықтардың бізге қандай көмір керек екенін сұрағаны есімде. Цех бастығы үш бульдозерге тапсырыс берді, сосын бізге ресейлік көмір концентратын берді. Мен жүк түсіретін жердің жанында тұрдым: қиыршық тастар ұшып жатыр, бірақ шаң жоқ. Ал кәдімгі көмірді түсірген кезде шаң-тозаң болмас үшін ауаның ылғалдылығын арттырдық. Қазандық цехына күніне 3 мың тоннадай сордық.
Жұмыс барысында электр станциясындағы барлық электр қозғалтқыштарын жөндедім. Кеңес дәуіріндегі төтенше жағдайлардан – 80-ші жылдардың аяғында – бір мезетте көміліп қалған барлық су сорғыларының су астында қалғаны есімде. Онда, қазандық цехында төмен нүкте бар. Және үш қозғалтқыш болды. Күл үйіндісін де су басты – ол ондаған мың литр болды. Әлі есімде, ол кісінің бойына жетіп, су келе берді. Біз оны үнемі сорып алуымыз керек еді …
Мен жұмыс істеген осы қозғалтқыштар болды. Оларды тез бөлшектеу, суырып алу, жаңаларын орнату, ал болмаса, кептіру керек болды. Содан кейін ең болмағанда бір қозғалтқышты іске қосу міндеті тұрды. Одан кейін қазандық жұмысшылары сорғыда, электриктер жұмыс істеді. Бұл төтенше жағдайды жою үшін барлығы жиырма шақты адам болдық. Сорғыны алып тастауға және ауыстыруға 4-5 сағат кетті. Бақытымызға орай, менде резервтер болды. Үш сорғыдан кем дегенде біреуі жұмыс істеп, апатты жағдайды жоюға болатындай резервтік жүйе қосылды. Содан кейін біз үлгердік…
Ал, көмірдің соңғы партиясын пешке түсіріп, құйғандардың қатарында мен де болдым… Содан станция газға көшті. Барлығы ойдағыдай өтті, ешқандай оқиға немесе мереке болған жоқ. Бізге жай ғана: «Көмір бермеңдер» – деп айтты.
Бірақ қазір бәрі бұл Алматы мен станция үшін ең маңызды экологиялық оқиға болғанын түсінеді!».