КӨМІР ЭНЕРГЕТИКАСЫНЫҢ ЖАСЫЛ ЕҢІСІ
Өндірісті жаңғыртуға және дамытуға бағытталған «Алматы электр станциялары» АҚ инвестициялары көлемінің үштен бірі өңірдің экологиясын жақсартуға ықпал ететін болады.
Алматы батысқа кетеді, Ағабас кенті бағытында-кең жол бойында жаңа шағын аудандар өсуде. Көбісі – «Қолжетімді баспана» бағдарламасы аясында. Қабаттар өсуде, кейбір үйлердің кіреберістеріне жолдар төселіп қойған, алматылықтарда табиғи сұрақ туындайды, ал коммуникацияларды қосу кезінде қала энергетикалық жүктемелердің өсуін жеңе ала ма?
Іс жүзінде бұл сұраққа Алматы энергетиктері жауап беріп жатыр. Алғабас кентінде орналасқан Алматы ЖЭО-2-де 2009-2013 жылдары іске асырылған инвестициялық бағдарламаның нәтижелерін көрсетуге дайын. Сонымен қатар, журналистерді станцияға шақырды.
– Жалпы «Алматы электр станциялары» АҚ жобаларына 59 млрд.449 млн. теңге бағытталып, игерілді, – дейді АлЭС дамыту жөніндегі басқарма төрағасының орынбасары Ғалым Жаңбыршы. – Олардың ішінде
20 млрд. ЖЭО-2 дамытуға инвестицияланды. Нәтижесінде бұл жалпы станция бойынша жылу энергиясын өндіруді жылына 1 млн. Гкал-ға дейін арттыруға мүмкіндік берді
Бұқаралық ақпарат құралдарының тосын сыйына орай, ең ірі Алматы станциясы бойынша экскурсия – оның үлесіне Алматы мен Алматы өңірінде өндірілетін жылу мен электр энергиясының шамамен 70% – ы тиесілі-күл үйінділерінен басталды. Бұл кездейсоқ емес: жалпы алғанда, олардың құрылысына 18% – ға дейін инвестиция бөлінді. Инвестициялық Бағдарлама қаражатының тағы 14% – ы табиғатты қорғау шараларына бағытталғанын ескере отырып, тіпті лас деп саналатын көмір энергетикасы да жасыл беткейге ие деп айтуға болады.
– Күл үйінділері бойынша жобаны ҚазҒЗИ Энергопром әзірледі,-деп түсіндіреді 2-ЖЭО директорының күрделі құрылыс жөніндегі орынбасары Владимир Бычков. – Мұнда бір жылда 1 млн. күлге дейін кәдеге жаратылады. Қолданылатын күл-қожды кетірудің аралас жүйесі бізге кем дегенде 15 жыл бойы экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселесін шешуге мүмкіндік береді – су, ауа және топырақ.
Алматы энергетиктеріне дәстүрлі түрде ЖЭО-2-ні аз күлді көмірге немесе газға ауыстыру туралы сұрақ қойылады. Мұндай ауысудың бағасы энергетиктер де, экономистер де жоғары деп санайды. 2-ЖЭО Басқарушы директоры Бисембек Сабырқұлов түсіндіргендей, мұндай нұсқалардың кез келгені техникалық қайта жарақтандыруды, шикізатқа сәйкес келетін негізгі агрегаттарды ауыстыруды талап етеді. Экология мәселелерінің маңыздылығын ескере отырып, бүгінде «АлЭС»АҚ энергия көздері үшін көмірдің баламалы жеткізушілерін іздеу жалғасуда. Осы мақсатта Қазақстанның, Ресейдің, Германияның жетекші ұйымдарымен тұрақты жұмыс жүргізілуде: «КазНИПИЭнергопром» институты «ЖШС,» КОТЭС «ААҚ,» Сибэнергомаш «ААҚ,»LANMEYER International GmbH». Газға ауысуға келетін болсақ, ТМРА Алматы бойынша департаментінің басшысы Дәурен Жандарбек атап өткендей, отынға жұмсалатын шығындар есебінен жылу энергиясы екі есе қымбаттайды. АлЭС таңдаған жол – өндірістің экологиялылығын арттыру, қазір экономика тұрғысынан да, технологиялық шешім тұрғысынан да ең оңтайлы болып табылады.
ЖЭО-2 іске қосылған тағы бір нысан – қазандық. Осы заманауи кешеннің құрылысына шамамен 12 млрд. теңге инвестицияланды. Қазандық бірінші қысқы маусымды сәтті өткізді. Нәтижесінде тұтынушыларға берілетін жылу көлемі ЖЭО-2-ден 30% – ға өсті. Тағы бір маңызды әсер, мүмкін, сіз ешқандай ақшамен бағалай алмайсыз – экологиялық.
-Осы станцияда жаңа қазандық салғанымыздың арқасында Алматының орталық бөлігінде орналасқан 1-ЖЭО-ны түсірдік, – деп түсіндіреді ғалым Сәдуақасұлы. – Бұл қала орталығындағы экологиялық жағдайға оң әсер етті.
Болашақта ЖЭО-2 Үлкен даму әлеуетіне ие. АлЭС нысандарының ішіндегі ең жас Станция қала мен аймақтың электр және жылу энергиясына деген қажеттілігінің өсуін қамтамасыз ете алады. Мәселен, ЖЭО-2-де желдеткіш салқындатқыштарды қайта құру ғана электр қуатының шектеулерін алып тастауға және электр энергиясын өндіру көлемін жылына 362,7 млн. кВтсағ арттыруға мүмкіндік берді.
– Біз «АлЭС» АҚ Даму жоспарын әзірледік, – дейді ғалым Жаңбыршы. – Біздің жаңа бес жылдық бағдарламамыз 2019 жылға дейін жоспарланған. Бұл аймақтың энергия қажеттіліктерінің артуына байланысты. Сонымен, біз қосымша жылу қажеттілігін сағатына 215 Гкал деп бағалаймыз. 2-ЖЭО-да сегізінші қазандық бойынша құрылыс-монтаж жұмыстары басталды. Біз сорғыларды қосамыз, жаңа жабдықтар сатып аламыз, станцияның жылу сымдарын кеңейтеміз. Жаңа бағдарлама Универсиада нысандарын және қазір «Қолжетімді баспана»мемлекеттік бағдарламасы аясында салынып жатқан жаңа тұрғын үй кешендерін жылумен және энергиямен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Яғни, біз 2016 жылы пайдалануға беруіміз керек. Бұл Процесс дәйекті түрде жүреді: ТЭН аяқталды, мемлекеттік сараптамадан шыққан кезде. Жобалау институты бірден жұмыс құжаттамасын бере отырып, жобалау-сметалық құжаттаманы әзірлеуге кіріседі. Ал, біз баруға дайынбыз.
Алевтина Дон, Алматы