Кайдзен – АлЭС-ке өтуде

«АлЭС» АҚ – барлық өндірістік департаменттер мен бас кеңседе Кайдзен қағидаттарына көшу бойынша жоспарлы жұмысты жалғастыруда. Қайдзен – үнемді технологиялар жүйесін өндірістік қызметке енгізу туралы шешім 2024 жылдың ақпанында қабылданды. 3-ЖЭО департаменті пилоттық алаңға айналды. Нәтижелер күтілгеннен жақсы болып шықты, енді АҚ барлық бөлімшелерінде көшу үдерісі қарқын алуда. Қазіргі уақытта 1-ЖЭО, 3-ЖЭО, 2-ЖЭО және бас кеңседе белсенді жұмыстар жүргізілуде.

Бірақ энергетиктер тек теориямен ғана айналыспайды – олар Алматының басқа компаниялары мен ұйымдарында жүйені енгізу тәжірибесін белсенді түрде зерттейді. Бұл алгоритмдерді түсінуге, басқалардың қателіктерін ескеруге, біздің жағдайларға, ментальдылыққа, мүмкіндіктерге бейімделген көшудің жинақталған әдістерін пайдалануға мүмкіндік береді. Атап айтқанда, жақында АлЭС департаменттерінің бір топ мамандары мен басшылары Алматы облысының Қоянкус ауылындағы Алматы желдеткіш зауытында болды.

– Кайдзен-технологиялар зауыт шығындарын, ақауларын азайтуға және жұмыс үдерістерін оңтайландыруға қалай көмектесетінін көрсетті. Автоматтандыру, роботтандыру және еңбекті ойластырылған ұйымдастыру кәсіпорынға айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізуге мүмкіндік берді, – деп атап өтті компанияда жүйені енгізумен айналысатын кайдзен-маман Занигинов Мади. – «АлЭС» АҚ мұндай өзгерістердің әлеуетін түсінеді және осы бағытта алғашқы қадамдарды жасап жатыр. Желдеткіш зауытына экскурсия жасау біз үшін бизнес-процестерді жетілдіру жолындағы маңызды қадам болды. Кайдзен-технологияларды енгізу – бұл компанияның неғұрлым тиімді, орнықты және бәсекеге қабілетті болашағына апаратын жол.

Занигинов Мади компанияның одан әрі өсуі мен дамуы үшін Кайдзен тұжырымдамасының зор әлеуетін атап өтті. Кайдзен-технологияларды өрістету бойынша жұмысқа тартылғандықтан, Мади осы процестің алдыңғы
шебінде тұр.

А.Жақұтов атындағы 2-ЖЭО директоры Салимов Фазоил желдеткіш зауытына экскурсия жасау кезінде көптеген пайдалы практикалық ақпарат алды: «Бұл кәсіпорында Кайдзен жүйесі 2012 жылы енгізілген болатын. Кәсіпорынның бас директоры Баккулов Мараттың айтуынша, Кайдзен енгізілгеннен кейін кәсіпорынның операциялық және өндірістік шығындары оңтайландырылды. Бізге әкімшілік және өндірістік үй-жайлар, қызметкерлердің жұмыс орындарын ұйымдастыру және жайластыру процесі, өнім өндіру процестерінде робототехниканың заманауи әдістерін пайдалану, тауарлық-материалдық қорлар мен дайын өнімдерді есепке алу және сақтау көрсетілді».

Энергетик-мамандар Кайдзен тұжырымдамасын жаңа заманауи кәсіпорында енгізу арасында айырмашылықтар бар екенін жақсы түсінеді, онда жүйе зауыт құрылған сәттен бастап өндірістік процесінде «өскен» кәсіпорын немесе терең тарихы бар, өткен ғасырдың ортасындағы, тіпті басындағы жабдықтары бар кәсіпорын. Дегенмен, бұл міндет өз ерекшеліктеріне қарамастан орындалатындығына сенімдіміз. Бұл экскурсия үнемді өндіріс, шығындарды қысқарту және шығындарды азайту сияқты жұмыс критерийлерін енгізу алгоритміне түсінік берді.

– Мен ұйымдастыру деңгейіне және АЖЗ-дағы жұмысқа деген көзқарасқа, Кайдзен жүйесін пайдалануға таң қалдым. Мұнда әрбір процесс барынша тиімді оңтайландырылған, – дейді Б.Оразбаев атындағы 1-ЖЭО бақылау – өлшеу аспаптары мен автоматика инженері Әбілдаев Әділ. – Ал бұл көрсеткіштерде көрініс табады: уақыт шығыны жоқ, өндірістің жоғары жылдамдығы тіркеледі. Сондай-ақ үздіксіз жақсарту процесіне басшылықтың қатысуы байқалады. Зауыт заманауи жабдықтармен және технологиялармен жабдықталған. Әсіресе, қорларды бақылауға және қойманы автоматтандыруға арналған модульдік лифтіні атап өткім келеді. Жалпы, мен АЖЗ-ға барғаныма өте қуаныштымын, сапар өте пайдалы және танымды болды.

«Энергожөндеу» ӨЖК директоры Каримов Мурат та зауыттағы еңбек, жұмыс процестерінің ұйымдастырылуына тәнті болды.

– Жұмыс әрекеттері нақты жазылған және орындалуда. Адамдар жұмыс істейді – әрқайсысы өз орнында – ешкім ешкімге кедергі келтірмейді. Зауытта барлық білдектер роботталған, барлығы техниканың соңғы нұсқасы бойынша және Кайдзен бойынша ұйымдастырылған. Жұмыстың тиімділігі өте жоғары. Біз оны шетелде көрдік, бірақ біздің Қазақстанда, Алматыға жақын жерде бар екенін білген жоқпыз, – деп өз әсерімен бөлісті Каримов Мурат. – АЖЗ-да 160 адам жұмыс істейді. Мұнда жалақы жоғары: орташа есеппен әр түрлі жұмысшыларда – 300 мың, ал жоғары білікті мамандарда – 600 мыңға дейін. Мен мұнда сапаға қаншалықты мән берілетіндігіне назар аудардым. Кәсіпорында әр қадам сайын барлығына: «Ақау жасама, ақау жіберме, ақауды қабылдама!» деген ортақ үндеуі бар плакаттар бар.

Зауыттағы қойма шаруашылығын ұйымдастыру Каримов Мураттың ерекше назарын аударды, оның барлық жұмыстары электронды түрде жүргізіледі.

– Барлық операциялар онлайн жүргізіледі: орын ауыстыру, өтінімдер, есептен шығару… Ешқандай қағаз жоқ, – дейді Каримов Мурат. – Ешкім қағаз түрінде өтінім бермейді. Қойма бойынша барлық ақпарат экранда көрсетілген. Барлығы жазылған: қоймада қанша және қандай материалдар бар, қайда орналастырылған және зауыттың кез келген қызметкері осы экранға жақындай отырып, тіпті қойма қызметкері болмаса да, қажетті материалды, бөлшекті таңдайды, сұрау салуды, талап етілетін деректерді енгізеді, олардың орналасқан жері туралы ақпарат алады. Содан кейін оған растау түймесін басу жеткілікті, автоматты режимде ол материалды қойманың кез келген деңгейінен және кез келген нүктесінен алады. Онда адам факторы іс жүзінде жоқ. Бәрі ойластырылған – әрбір қадам, әрбір әрекет – барлығы Кайдзен бойынша жасалған. Біз болашақта кәсіпорынды осындай жағдайға және басқару форматына келтіргіміз келеді.

Экскурсияға қатысушылардың жалпы пікірінше, зауытқа бару Кайдзен жүйесін енгізу процесін біршама түзетуге, әріптестердің тәжірибесін өз шындықтарына бейімдеуге, демек компаниядағы процесті жеделдетуге мүмкіндік береді. Оның үстіне Кайдзен жүйесі тек жұмыс орнын ұйымдастыру тақырыбы ғана емес. Ол «гемба Кайдзен» ұғымын да қамтиды, ол жұмыс процесінің орнында шешім қабылдауды, ал мәселелер туындаған кезде оларды реттеуді білдіреді.

Естеріңізге сала кетсек, Кайдзен тұжырымдамасын «Samruk-Kazyna» АҚ ұстанады, компаниялар тобының көптеген құрылымдары оны белсенді енгізуде, ал кейбіреулері оны тәжірибеде сәтті қолдануда. Олардың қатарында «АлЭС» АҚ да бар.

Анықтама ретінде:

Кайдзен тұжырымдамасының бес негізгі қағидаттары (5S):

• Seiri (сұрыптау),
• Seiton (жүйелеу),
• Seiso (тазалықта ұстау),
• Seiketsu (стандарттау),
• Shitsuke (жетілдіру).